Stress, overspannenheid of een burn-out. Een veelvoorkomend en bekend probleem onder volwassenen waar tegenwoordig veel aandacht voor is.
Bij kinderen, pubers en jong volwassenen wordt dit echter minder snel verwacht.
Op zich niet vreemd want je kindertijd hoort juist zonder zorgen te zijn. Je hebt nog weinig verplichtingen, een beschermde omgeving en tijd genoeg voor vrienden en plezier maken. Toch is of voelt dat niet voor alle kinderen en jongeren zo. Sommige ervaren zoveel druk dat ze te maken krijgen met stressklachten.
Maar hoe herken je deze klachten en wat kan je eraan doen?
Overspannenheid en burn-out zijn twee termen die vaak door elkaar heen gebruikt worden en ook zeker met elkaar te maken hebben. Toch zit er wel verschil tussen een burn-out en overspannen zijn.
Wat is het verschil tussen een burn out en overspannen zijn?
Een burn out hebben en overspannen zijn lijkt veel op elkaar. Toch is het niet hetzelfde. Bij overspannenheid is er nog geen sprake van lichamelijke uitputting en is er nog niet altijd sprake van depressieve klachten. Je kunt in deze fase zelfs nog vrolijk zijn. Je zit wel al laag in je energie en bent al je ‘reserve’ energie aan het gebruiken. Daardoor kunnen de eerste burn out symptomen al waarneembaar worden. En; Pas op! Stress stapelt op. Als je deze stress signalen te lang negeert en de overspanning te lang aanhoudt, gaat dit over in een burn-out.
Symptomen van een burn out bij kinderen
Een burn out begint vaak met vrij algemene, vage klachten zoals slapeloosheid of je lusteloos voelen. Ook kunnen buikpijn of hoofdpijn bij de klachten horen. Hoe kan je dan weten of je last hebt van een beginnende burn-out of last heeft van een fysiek probleem? Het verschil zit hem vaak in het gedrag. Als je niet naar school wilt, geen zin hebt in hobby’s of spelen of slecht presteert kan dit een teken zijn. Ben je normaal gesproken energiek en nieuwsgierig en heb je nu ineens nergens zin in, ben je extra snel overprikkeld, heb je geen trek hebt in eten, ben je angstig, snel prikkelbaar, of agressief , of heb je onverklaarbare woedeaanvallen? Ook dan is het van belang om na te gaan waar de stress vandaan komt en dit probleem goed aan te pakken.
Voor ouders heeft dit gedrag bestraffen geen zin.
Signalen om op te letten:
|
Wat is de oorzaak van overspannenheid?
De oorzaak van stress is eenvoudig gezegd dat je draagkracht (dat wat je aankunt) niet in balans is met je draaglast (dat wat er van je wordt gevraagd). Daar kunnen allerlei redenen voor zijn. Ben je perfectionistisch? Dan loop je extra risico op een burn out. Voel je je snel verantwoordelijk? Kan je moeilijk nee zeggen? Dan loop je ben je gevoeliger voor stress. Ook kinderen die bang zijn om fouten te maken, veel piekeren, een slecht zelfbeeld hebben en onzeker zijn in sociale situaties lopen extra risico om opgebrand te raken.
Ook externe factoren kunnen van invloed zijn. Zoals gepest worden, ouders die uit elkaar gaan of een overlijden.
Voor de draagkracht en de manier waarop je tegen de draaglast aankijkt zijn je persoonlijke eigenschappen van groot belang. Persoonlijke eigenschappen zijn deels bepaald door je karakter. Maar voor een groot deel worden ze ook bepaald door ervaringen en vaardigheden. Dat betekent dat je zelf in staat bent om je draagkracht te verbeteren. Zaken als aan kunnen geven waar je grenzen liggen, beter herkennen wanneer je overprikkeld bent en nee durven zeggen kun je verbeteren. Maar ook de manier waarop je denkt over situaties en hoe je naar jezelf kijkt kan je verbeteren en omzetten naar gedachten en verwachtingen die realistischer zijn. Ook kun je leren te herkennen wat jou veel energie kost maar ook juist waarmee jij die energie weer op kunt laden.
Corona en burn-out verschijnselen
Op dit moment zien we opvallend veel kinderen en jongeren die moeite hebben om naar school te gaan, deel te nemen aan het sociale leven en/of op drukkere plekken of in situaties te komen waar meer mensen (van de eigen leeftijd) bij elkaar komen. In veel gevallen zijn dit kinderen of jongeren die gevoeliger zijn voor prikkels of kinderen en jongeren die wat meer moeite hebben om anderen sociaal/emotioneel goed in te kunnen schatten. Deze kinderen en jongeren verbruiken, door hun prikkelgevoeligheid en/of omdat ze meer moeite moeten doen in het sociale verkeer, meer energie. Door de Corona periode zijn ze niet meer zo goed gewend aan deze prikkelrijke en sociaal onoverzichtelijke situaties. De combinatie van oncomfortabele, onveilig aanvoelende en energieslurpende situaties wordt ze dan al snel te veel. Het gevolg is dat ze overspannen/burn-out klachten vertonen waarbij angst gevoelens vaak op de voorgrond treden.
Het gevaar bij deze angstgevoelens is dat ze gaan proberen deze angstgevoelens te vermijden en dus niet meer naar school, sport of vrienden willen en thuis komen te zitten.
De gevolgen van een burn out bij kinderen en jongeren
De gevolgen van een burn-out bij kinderen en jongeren kunnen heel groot zijn en ook zelf weer voor de nodige stress zorgen.
Overspannen kinderen en jongeren of met een burn-out voelen zich vaak onzeker, angstig en lusteloos. Kleine taken kosten al enorm veel moeite.
Vaak ben je sociaal minder actief en mede door de sociale media krijg je mee dat je voortdurend dingen mist en veel minder plezier hebt dan anderen. Waardoor angst (=stress) om dingen te missen en de realisatie dat je (veel) minder plezier hebt dan anderen (=negatieve gedachte) toeneemt.
Doordat niet altijd direct duidelijk is dat het om een burn-out gaat en omdat niet iedereen bekend is dat dit ook op jonge(re) leeftijd voor kan komen krijgen kinderen en jongeren vaak te maken met onbegrip. Bijvoorbeeld doordat de omgeving/ouders zeggen dat je wat harder moet zijn en je niet zo aan moeten stellen, een huisarts die de symptomen verkeerd uitlegt of leraren die zich niets bij de vermoeidheid kunnen voorstellen.
Niet zelden leidt een burn-out tot zitten blijven of studie vertraging terwijl klasgenoten, vrienden en vriendinnen wel verder gaan.
Zo kan een burn-out bij kinderen leiden tot grote sociale uitsluiting of een eenzaam gevoel.
Wat te doen bij overspannenheid en/of een burn out?
De aanpak van overspannenheid of een burn out verschilt van persoon tot persoon. Dit kan een individuele aanpak of een groepstraining zijn. In sommige gevallen zal het beginnen met rust nemen, en dit betekent niet zoveel mogelijk in bed gaan liggen maar vooral uitzoeken waar iemand energie van krijgt en voorkomen dat er onnodig energie verdwijnt. In sommige gevallen kan dat juist betekenen geen rust nemen maar beginnen met het activeren en plannen van activiteiten.
In elk gevallen zal er gekeken moeten worden naar de oorzaken van de stress, het eigen karakter, de benodigde vaardigheden en inzicht in de eigen energiehuishouding.
Waar nodig wordt ook gekeken naar de beste manier van reïntegreren bij werk, school en of andere activiteiten.
Contact
Meer weten? Neem dan gerust contact op.